'മായ' എന്ന വാക്കിൻറെ അർത്ഥം സൃഷ്ടിയിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങി നിൽക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ അത് ദൈവത്തിൻറെ അന്തർലീനമായ ശക്തിയിൽ എങ്ങനെ പ്രയോഗിക്കാനാകും?

[Translated by devotees]

[പ്രൊഫ. ജെ.എസ്.ആർ.പ്രസാദ് ചോദിച്ചു:- ഗീതയിൽ സ്രഷ്ടാവ് പുരുഷനാണെന്നും(Purusha) സൃഷ്ടിയെ പ്രകൃതിയെന്നും(Prakriti) പറഞ്ഞിരിക്കുന്നതിനാൽ പ്രകൃതി എന്ന വാക്കിന് സൃഷ്ടി എന്നും അർത്ഥമാക്കാം. മാത്രമല്ല, ഈ സൃഷ്ടി അഥവാ പ്രകൃതിയെ പരാ പ്രകൃതി(Para Prakriti), അപാര പ്രകൃതി(Apara Prakriti) എന്നിങ്ങനെ വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു, രണ്ടും ചേർന്ന് പ്രകൃതിയുടെ സൃഷ്ടിയാണ്. ‘മായ’ എന്നത് ‘പ്രകൃതി’ (māyāṃ tu prakṛtiṃ viddhi) ആണെന്ന് വേദം പറയുന്നത് കേൾക്കുമ്പോൾ, ഞാൻ ‘മായ’ എന്ന പദത്തെ സൃഷ്ടിയിൽ ഒതുക്കും. അങ്ങനെയെങ്കിൽ, ‘മായ’ എന്ന പദം ദൈവത്തിന്റെ അന്തർലീനമായ ശക്തിക്ക് എങ്ങനെ പ്രയോഗിക്കാൻ കഴിയും? മായയുടെ ഉൽപന്നമാണ് ‘മായ’ എന്ന ഈ ലോകം. ഇത് ശക്തിക്കും അതിന്റെ ഉൽപ്പന്നത്തിനും ഒരേ പദത്തിന്റെ ആവർത്തനം കൊണ്ടുവരുന്നു.]

സ്വാമി മറുപടി പറഞ്ഞു:- ഈ സാഹചര്യങ്ങളെല്ലാം നിങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചതാണ്, നിങ്ങൾ സ്വന്തമായി സൃഷ്ടിച്ച വലയിൽ കുരുങ്ങിക്കിടക്കുകയാണ്. ഇതിനുള്ള പരിഹാരം നിങ്ങൾ ദൈവത്തിന്റെ ശക്തിയെ മഹാ മായ(Mahaa Maayaa) എന്നും ആ ദിവ്യശക്തിയുടെ ഉൽപന്നത്തെ അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടിയെ മായ(Maayaa) എന്നും വിളിക്കാം എന്നതാണ്. ഈ രണ്ട് വ്യത്യസ്ത ഇനങ്ങൾക്ക് ശങ്കരൻ(Shankara) ഈ രണ്ട് വാക്കുകൾ ഇതിനകം ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. എല്ലാ സൃഷ്ടികളെയും ഭ്രമണം ചെയ്യുന്ന ദൈവത്തിന്റെ അന്തർലീനമായ ശക്തിയെ അദ്ദേഹം മഹാ മായ (മഹാമായാ വിശ്വം ഭ്രമയസി പരബ്രഹ്മമഹിഷി/ mahāmāyā viśvaṃ bhramayasi parabrahmamahiṣī) എന്ന് വിളിച്ചു.  ഈ സൃഷ്ടി (മായമയമിദ മഖില ഹിത്വാ/ māyāmayamida makhilaṃ hitvā) എന്ന അർത്ഥത്തിലും അദ്ദേഹം ‘മായ’ എന്ന പദം ഉപയോഗിച്ചു. ‘മായ’ എന്ന വാക്കിന് രണ്ട് അർത്ഥങ്ങളും ഉണ്ട്: ഒന്ന് 'അത്ഭുതം', മറ്റൊന്ന് 'സ്വയം നിലവിലില്ലാത്തത്'(‘that which does not exist by itself’). നിങ്ങൾക്ക് ഈ രണ്ട് അർത്ഥങ്ങളും സൃഷ്ടിയിൽ (creation) ഉപയോഗിക്കാം, കാരണം ഈ സൃഷ്ടി അന്തർലീനമായി നിലവിലില്ല(inherently non-existent) (യാ മാ സാ മായ/ yā mā sā māyā) ഒപ്പം അതിശയകരവും (മായ-വൈസിട്രിയേ/ maya-vaicitrye).

ദൈവത്തിന്റെ ശക്തിയും(power of God) ദൈവവും സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്തതാണ്(unimaginable), സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത രണ്ട് ഇനങ്ങൾ സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയാത്ത ഒരു ഇനത്തിൽ മാത്രം കലാശിക്കുന്നു. കാരണം, ഒരു ഇനത്തിന്റെ സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത അതിരുകളെ മറ്റൊരു ഇനത്തിന്റെ സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയാത്ത അതിരുകളിൽ നിന്ന് നിങ്ങൾക്ക് വേർതിരിച്ചറിയാൻ കഴിയില്ല. അതിനാൽ, ദൈവത്തെയും അവിടുത്തെ അന്തർലീനമായ ശക്തിയെയും(inherent power) ഒരേ ഇനമായി അംഗീകരിക്കണം. ദൈവം ഏറ്റവും അത്ഭുതകരമാണ്, അതിനാൽ, 'ഏറ്റവും അത്ഭുതകരമായ' എന്നർത്ഥമുള്ള 'മഹാ മായ' എന്ന വാക്ക് ദൈവത്തിനായി ഉപയോഗിക്കാം. ഇതിനർത്ഥം ദൈവം ഒരു വലിയ അത്ഭുതമാണ്, അതേസമയം അവിടുത്തെ സൃഷ്ടി താരതമ്യ അർത്ഥത്തിൽ(comparative sense) ഒരു ചെറിയ അത്ഭുതമാണ്(small wonder).

സൂര്യൻ, സൂര്യപ്രകാശം തുടങ്ങിയ ലൗകിക ഉദാഹരണങ്ങളിൽ കാണുന്നതുപോലെ, ശക്തിയുടെ ഉടമയും അതിന്റെ ശക്തിയും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം ഉയർത്തിക്കാട്ടിക്കൊണ്ട് ശങ്കരൻ ദൈവവും അവന്റെ അന്തർലീനമായ ശക്തിയും തമ്മിലുള്ള ചില ദ്വൈതവാദം സ്വീകരിച്ചു. ലൗകിക ഉദാഹരണത്തിൽ, രണ്ടിന്റെയും അതിരുകൾ വ്യത്യസ്‌തമാണ്, അതിനാൽ, ദ്വൈതവാദം(dualism) അനിവാര്യമായ ഏകത്വത്തിന്(essential monism) പുറമെ നിലനിൽക്കുന്നു (രണ്ടിലും ഒരേ ഊർജ്ജം മൂലമാണ് മോണിസം ഉണ്ടാകുന്നത്). സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത രണ്ട് ഇനങ്ങളിൽ (ദൈവവും അവന്റെ ശക്തിയും) ഈ സൂപ്പർ ഇമ്പോസ്  ചെയ്ത ദ്വൈതവാദത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ശങ്കരൻ കാവ്യാത്മകമായി ദൈവത്തെ ഭർത്താവായും(husband) അവിടുത്തെ ശക്തിയെ ഭാര്യയായും(wife) സ്വീകരിച്ചു.

പക്ഷേ, യുക്തിയുടെ പ്രക്രിയയിൽ രണ്ടും ഒരേ ഇനം മാത്രമാണ്. യുക്തിയുടെ വീക്ഷണത്തിൽ, സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്ത ഒരു വസ്തുവിനെ തത്ത്വചിന്തകർക്ക് ദൈവമെന്നും ശാക്തേയ പാരമ്പര്യം(Shaakteya tradition) പിന്തുടരുന്ന ആളുകൾക്ക് ശക്തി(power) എന്നും വിളിക്കാം. തത്ത്വചിന്തയുടെ ഈ രണ്ട് വരികളുടെ കാര്യത്തിൽ, ഓരോ തത്ത്വചിന്തയും ഫലമായുണ്ടാകുന്ന ഇനത്തെ ഒരു ഇനമായി മാത്രം(resultant item as one item only) പറഞ്ഞുകൊണ്ട് ഏകത്വത്തെ(monism) പിന്തുടരുന്നു. അതിനാൽ, ഈ രണ്ട് തത്ത്വചിന്തകളുടേയും യുക്തിസഹമായ വിശകലന രീതികളുമായി ശങ്കരന്റെ കാവ്യാത്മക മാർഗം കലരരുത്. ശങ്കരൻ തന്റെ യുക്തിസഹമായ വിശകലനരീതിയിൽ മോണിസത്തിന്റെ സ്ഥാപകനാണ് എന്നതിനാൽ എനിക്ക് ഈ കാര്യം പറയേണ്ടി വരും.